Công nhân DN công nghệ cao đối mặt với rác thải cực độc

Dịch vụ tư vấn môi trường trao đổi với bà Ngô Thị Minh Hương - Giám đốc Trung tâm Phát triển và Hội nhập cho hay, phía Trung tâm đã đề xuất với Tổ chức Oxfam, Bỉ tiến hành hoạt động nghiên cứu "Bước đầu đánh giá ảnh hưởng của điều kiện lao động đến người lao động trong nhà máy sản xuất, lắp ráp điện tử ở Việt Nam."
Theo kết quả nghiên cứu, trung bình mỗi năm, Việt Nam thải ra môi trường 90.000 tấn rác thải điện tử. Đây là loại rác thải cực độc hại, có nguy cơ "hủy diệt" môi trường (không khí, đất, nước) và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người như các bệnh ung thư, đường hô hấp, tim mạch và thần kinh.
Khi tiến hành đo đạc điều kiện và lập báo cáo tác động môi trường tại làm việc, điều kiện an toàn làm việc, kèm theo đó là phỏng vấn nhiều công nhân đang làm việc tại các nhà máy lắp ráp và sản xuất điện tử, trung tâm nhận thấy, trong các nhà máy này, công việc chủ yếu của công nhân là làm bằng tay chân, nhưng cũng có một số dây chuyền như dây chuyền lắp ráp, dây chuyền sản xuất, thử nghiệm các sản phẩm điện tử trước khi được ra thị trường...
Theo bà Hương, hầu hết các công nhân dù làm việc trong môi trường độc hại nhưng khi lắp ráp không phải ai cũng biết sử dụng hết những thiết bị về vệ sinh an toàn lao động, như khẩu trang, giẻ lau, găng tay. Có nhiều dây chuyền phải sử dụng khẩu trang đặc biệt không hóa chất nhưng không có để trang bị cho công nhân.
Về nguyên do, bà Hương chỉ ra, một phần doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, vì giá cả những trang phục bảo hộ rất đắt.
Tuy nhiên, sản phẩm điện tử đắt như vậy nên người lao động rõ ràng phải được bảo vệ một cách an toàn nhất khi người ta sản xuất ra trang thiết bị đắt nhưng cần phải đầy đủ. Nếu đem so với giá trị sản phẩm, thì chưa thấm được vào đâu.
Mặt khác, cũng có những trường hợp nhà máy có trang bị nhưng người công nhân không dùng, đấy cũng là điểm yếu, ý thức công nhân thấp, sử dụng không đầy đủ. Khi không sử dụng biện pháp an toàn thì chính người lao động là người chịu ảnh hưởng đầu tiên.
Điều đặc biệt, theo phản ánh kết quả điều tra của công ty thu mua phế liệu thì cho đến nay, lương công nhân của chúng ta đang rất thấp, thậm chí còn thấp hơn cả Trung Quốc.
Trước đây, lương công nhân của Trung Quốc rơi vào khoảng 90 USD/tháng, đây được coi là mức tối thiểu, lúc đó các công ty điện tử thi nhau nhảy vào nước này để đặt nhà máy.
Bà Hương nhận định: "Hiện tại, ngay kể cả Trung Quốc, kinh nghiệm của họ là, thứ nhất vứt rác thải ra ngoài vùng lãnh thổ, thứ hai là không muốn những ngành công nghiệp độc hại, thứ ba là lương của những người lao động của Trung Quốc tăng lên rất nhiều. Cho nên việc chảy máu nhà máy điện tử sang các nước đang phát triển như Việt Nam mới tăng rầm rộ lên như vậy, bởi vì khi đầu tư vào Trung Quốc không còn lợi nhuận rầm rộ như khoảng thời gian trước đó".
Một thực trạng theo phản ánh của bà Hương, kể cả bây giờ có tăng lương tối thiểu đi chăng nữa thì cũng chưa thể cao bằng các nước khác. Trong khi đó, công nhân phải hứng chịu một môi trường làm việc không có xử lý rác thải độc hại. Đây chính là lợi thế cho các doanh nghiệp khi đổ tiền vào Việt Nam đầu tư kể cả ngành điện tử.
Nhận định về việc đầu tư của doanh nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam, bà Hương cho biết: "Cho đến hiện tại, các nhà đầu tư, các tập đoàn xuyên quốc gia lớn đang đổ vào nước ta một cách rầm rộ, nhanh chóng. Từ chương trình đầu tư hàng tỷ USD của Tập đoàn Intel trong Sài Gòn, cho đến Tập đoàn Samsung với hai nhà máy lớn tại Bắc Ninh và Thái Nguyên, hay Tập đoàn Canon, Panasonic hoặc một số công ty sản xuất giẻ lau công nghiệp nào đó đều có lượng vốn đầu tư lớn, để tiến hành chuyển từ lắp ráp đến sản xuất các con chíp điện tử".